شاتر دوربین و ديافراگم دوربین در عكاسي
(نحوه استفاده از سرعت شاتر و دیافراگم روزنه)
به طور همزمان در تنظیم دستی دوربین (Manual Mode)
وقتی به عنوان یک تازه کار عکاسی را شروع می‌کنید یکی از بزرگترین چالش‌های پیش رویتان استفاده از شاتر سرعت صحیح و تنظیم دیافراگم است.
گرفتن یک عکس خوب در حالت تنظیم دستی لذت غیرقابل وصفی دارد.
اما تا زمانیکه رابطه میان سرعت شاتر و دیافراگم را ندانید چنین اتفاقی ممکن نیست.
در این مقاله در مورد اینکه چگونه می‌توان سرعت شاتر و اندازه دیافراگم را به درستی بکار برد صحبت خواهیم کرد.
نکته: برای اینکه بر روی سرعت شاتر و اندازه دیافراگم تسلط کامل داشته باشید باید آنرا در حالت تنظیم دستی قرار دهید.
وقتی اندازه دیافراگم را تغییر می‌دهید چه اتفاقی می افتد؟
وقتی اندازه دیافراگم را زیاد می‌کنید، دیافراگم نگهدارنده لنزهای داخلی کوچک‌تر می‌شود و مقدار نوری که می‌تواند وارد دوربین شود کمتر خواهد شد.
همچنین وقتی اندازه آنرا کاهش می‌دهید محل ورود نور به دوربین بزرگ‌تر می‌شود.
در اینجا مثالی را برایتان بازگو کرده‌ایم تا بهتر در مورد تغییر اندازه دیافراگم و تاثیرش بر روی سرعت شاتر اطلاعات کسب کنید.
فرض کنید که از لنزهای 24-70mm f/2.8 با اندازه دیافراگم f/8 استفاده می‌کنید.
در سرعت شاتر 1/200 ثانیه دوربینتان نمای درستی را خواهد گرفت.
حالا می‌خواهید عمق کمتری را از میدان دید بگیرید پس اندازه دیافراگم را به f/2.8 کاهش می‌دهید.
با کاهش اندازه دیافراگم به 3 درجه کمتر، سه برابر نور وارد دوربین خواهد شد.
نتیجه چیست؟ یک تصویر نورانی وبرجسته
اگر اندازه دیافراگم را کاهش دهید، باید سرعت شاتر را به همان تعداد افزایش دهید.
اگر هم دیافراگم افزایش می‌دهید لازم است که سرعت شاتر را به همان تعداد کاهش دهید تا در تعادل با هم قرار بگیرند.
در این مثال اندازه دیافراگم را تا سه درجه کاهش دهید.
پس برای داشتن نمای صحیح در f/2.8 باید سرعت شاتر را تا سه مرحله افزایش دهید و به 1/1600 در ثانیه برسانید.
مثال دیگر زمانیست که می‌خواهید از یک منظره عکس بگیرید.
اینبار عمق زیادی از تصویر می‌خواهید، پس دیافراگم را در اندازه f/16 قرار می‌دهید.
با افزایش دوبرابر دیافراگم نور کمتری وارد دوربین خواهد شد.
سرعت شاتر 1/200 در ثانیه به شما تصویری با عمق بیشتر و شفافیت کمتر خواهد داد.
برای اینکه نمای درستی در عکس داشته باشید لازم است که سرعت شاتر را به 1/50 در ثانیه کاهش دهید.
وقتی اندازه دیافراگم دو نقطه بیشتر و سرعت شاتر دو نقطه پایین‌تر بیاید عکستان
به همان شفافیتی خواهد بود که در f/8 و 1/200 در ثانیه بوده است.
با تغییر سرعت شاتر چه اتفاقی می افتد؟
وقتی سرعت شاتر دوربین را افزایش دهید، شاتر سریعتر باز و بسته می‌شود و میزان نور وارده به دوربین را کاهش دهید.
همچنین با کاهش سرعت نور بیشتری وارد دوربین خواهد شد.
با تنظیمات اولیه شاتر در دوربین (f/8 در 1/200 ثانیه) شروع می‌کنیم و سپس تغییر سرعت شاتر را بر روی اندازه دیافراگم بررسی خواهیم کرد.
فرض کنید که عکاس حیات وحش هستید و می‌خواهید از یک پرنده در حال پرواز عکس بگیرید.
برای اینکه عکس تار نشود باید سرعت شاتر را به 1/800 در ثانیه افزایش دهید.
با افزایش دوبرابر سرعت شاتر، ورود نور به سنسور دوربین را هم دوبرابر کاهش داده‌اید. در f/8 عکس نهایی کم نور خواهد بود.
با توجه به افزایش سرعت شاتر به 1/800 در ثانیه، لازم است که اندازه دیافراگم را هم دو برابر کاهش دهید و به f/4 برسانید تا نمای درستی برایتان ایجاد کند و دقیقاً مانند زمانی باشد که در f/8 و 1/200 در ثانیه عکس گرفته‌اید.
شاید بخواهید عکس افق گرد (panning) بگیرید، بنابراین سرعت شاتر را به 1/50 در ثانیه کاهش می‌دهید.
کاهش سرعت شاتر تا چهار برابر بدین معنی است که اجازه ورود چهار برابر نور را به دوربین داده‌اید.
و در f/8 چنین کاری عکس روشنی را ایجاد می‌کند.
برای داشتن نمای صحیح باید اندازه دیافراگم را تا چهار برابر افزایش دهید و به f/32 برسانید.
با بخاطر سپردن این مثال‌ها برای عکاسی در حالت تنظیم دستی، عکس‌های فوق العاده ای خواهید گرفت.
شاتر دوربین
شاتر دوربین زمان نوردهي به فيلم را كنترل مي كند و بر عوامل متحرك موضوع نيز تاثير دارد.
سرعتهاي كم شاتر دوربین، عوامل متحرك را محو و سرعت هاي زياد آن، عوامل متحرك صحنه را ثابت و بدون حركت مي كند.
از قديمي ترين شيوه هاي القاي جنبش و حركت در عكاسي، نشان دادن حالت كشيدگي عناصر متحرك در تصوير است.
استفاده از سرعت زیاد و کم شاتر دوربین
با استفاده از سرعت هاي كم شاتر دوربین موضوعهاي متحرك محو مي شوند.
بايد به اين مسئله توجه كرد كه كشيدگي و محو شدن نبايد به قدري زياد باشد كه تشخيص هويت عامل متحرك، مشكل باشد.
همچنين در عكسبرداري با سرعت كم شاتر دوربین، سعي شود، فضاها و عناصر ثابت در صحنه از هر گونه كشيدگي و محو شدن مبرا باشد.
براي اين كار، بهتر است دوربين بر روي سه پايه نصب شود تا لرزش دست اشكالي پيش نياورد.
در اجرا و به كار گيري تكنيك هاي عكاسي، دغدغه عكاس، نشان دادن فكر و انگيزه او از ثبت تصوير به بينندگان است.
به طور مثال اگر تصميم داريد خيابان شلوغ و پر ترافيك را نشان دهيد بايد از لابلاي ماشين ها عكس بگيريد.
اما براي نشان دادن حركت اتومبيل ها و ايجاد نگراني در بيننده چه برنامه ايي داريد ؟
شاتر دوربین با سرعت زياد مورد استفاده قرار مي گيرد يا شاتر دوربین با سرعت كم ؟
بدون شك اگر از شاتر دوربین با سرعت زياد استفاده كنيد ماشين هاي در در حال حركت ثابت مي شوند و به نظر مي رسند آنها پشت چراغ قرمز متوقفند.
اما اگر از سرعت شاتر دوربین كم براي محور نشان دادن اتومبيل ها در حالي كه عابر پياده بدون حركت ايستاده است، به هدف خود دست يافته اييد.
اما در صورتي كه بخواهيد از يك سواركار كه از روي مانع با اسب پرش مي كند،
لحظه پرش را عكاسي كنيد، بايد از شاتر دوربین با سرعت زياد بهره بگيريد،
زيرا موضوع به اندازه كافي حركت و جنبش را القا مي كند.
عوامل موثر در استفاده از شاتر دوربین
از عواملي كه در استفاده از شاتر دوربین موثر هستند مي توان به موارد زير اشاره كرد:
- هنگامي كه سمت حركت به موازات دوربين باشد، براي ثابت كردن آن سرعتهاي شاتر دوربین زياد مورد نياز است
و اگر سمت حركت عامل متحرك، عمود بر دوربين صورت بگيرد، سرعت شاتر دوربین كمتري لازم دارد.
اما اگر جهت حركت دوربين بين دو حالت مذكور باشد، سرعت شاتر دوربین نيز بين دو وضعيت قبلي خواهد بود. - · هنگامي كه از لنز هاي تله استفاده مي شود بايد از سرعتهاي مشتري براي ثابت كردن
حركات بهره گرفت و با لنزهاي وايد، سرعتهاي كمتري مورد نياز است. - هنگامي كه فاصله دوربين تا موضوع كاهش يابد، لازم است كه از سرعت هاي شاتر دوربین بالا استفاده گردد.
از ديگر شيوه هاي بازنمايي تحرك و جنبش در عكاسي ، بهره گرفتن از سرعت كم شاتر
دوربین و همسويي دوربين با جهت حركت موضوع متحرك است.
روش پانینگ
پانينگ، روشي است كه دوربين هم جهت با حركت موضوع بر حول محور بدن عكاس به حركت در مي آيد بدين ترتيب در تصوير نهايي موضوع متحرك از وضوح و جزئيات بيشتري برخوردار است،
اما فضاي زمينه كشيده و محو است.
در اين حالت، شتاب و حركت مضاعفي در عكس ديده خواهد شد.
ديافراگم دوربین
عمق ميدان لنزهاي تله، كمتر نرمال و عمق ميدان لنزهاي وايد، بيشتر از لنزهاي نرمال است.
يعني اگر با سه لنز نرمال، تله و وايد، با ديافراگم دوربین مشابه از يك صحنه عكسبرداري شود، عمق ميدان لنز وايد بيشتر و لنز تله كمتر است.
از آنجايي كه ديافراگم دوربین ، فاصله و فاصله كانوني لنزها بر عمق ميدان وضوح موثراند،
براي يك عكاس لازم است كه هنگام عكسبرداري، از مقدار فضاي واضح نهايي تصوير آگاه باشد، زيرا در دوربين هاي انعكاسي وقتي دكمه شاتر دوربین فشرده مي شود،
ديافراگم دوربین به صورت همزمان بسته مي شود و بالا رفتن آيينه ٤٥ درجه، پرده شاتر دوربین كنار مي رود.
به بيان ديگر، هنگام عكاسي در منظره ياب دوربين هيچ تصويري ديده نمي شود.
هنگام عكاسي با برخي دوربين ها شاتر دوربین مركزي نيز در زمان عكسبرداري بسيار كوتاه است، نمي توان عمق ميدان وضوح را تشخيص داد
با در نظر گرفتن عمق ميدان صحنه در منظره ياب و تغيير ديافراگم دوربین، مي توان حالت مطلوب را به دست آورد.
با بستن ديافراگم دوربین و كاهش شدت نور در منظره ياب ، تصوير تاريكتر مي شود، به اين علت در محيط هاي كم نور ، نمي توان از دكمه عمق ميدان استفاده كرد.
در برخي از دوربين ها ، دكمه نورسنجي يا دكمه خود نگهدار اتوماتيك ، عمل بستن ديافراگم دوربین را نيز انجام مي دهد.